Firmware là gì? So sánh Firmware và Software
Firmware và software khi dịch sang tiếng Việt đều mang nghĩa là “phần mềm”. Thế nhưng, liệu 2 thuật ngữ này có cùng chung ý nghĩa và công dụng hay không? Hãy cùng Máy Chủ Việt tìm hiểu chi tiết về định nghĩa firmware là gì cùng những điểm khác biệt giữa firmware và software trong bài viết sau đây.
Firmware là gì?
Firmware là một loại phần mềm được lưu trữ trực tiếp trên một thiết bị điện tử hoặc một vi mạch, và thường được sử dụng để điều khiển, quản lý và hoạt động các phần cứng của thiết bị đó. Nó là một phần quan trọng của hệ thống nhúng (embedded system) và thường được cài đặt từ khi thiết bị được sản xuất và không thay đổi trong quá trình sử dụng thông thường.
Firmware có thể được coi là một dạng "phần mềm dùng trong phần cứng", vì nó tương tác trực tiếp với các thành phần điện tử của thiết bị. Nó thường chứa các chỉ thị và lệnh được viết sẵn để điều khiển phần cứng, đảm bảo các chức năng cần thiết và cung cấp khả năng tương thích cho các phần mềm ứng dụng khác.
Một số loại firmware hiện nay
Đối với các thiết bị điện tử ngày nay hầu như đều được nhà sản xuất trang bị các loại firmware khác nhau để người dùng có thể điều khiển được chúng. Cụ thể:
BIOS
BIOS (Basic Input/Output System) là một loại firmware thường dùng trong máy tính với vai trò kiểm soát, xử lý và đảm bảo cho các phần cứng của máy tính hoạt động đúng cách. Tuy nhiên, do BIOS chỉ là một loại phần mềm cấp thấp (low-level software), cũng như không có bất kỳ sự cải tiến nào trong suốt 20 năm qua. Vì thế, hiện nay các nhà sản xuất gần như đã hạn chế sử dụng loại firmware này.
EFI
EFI (Extensible Firmware Interface) hay UEFI (Unified Extensible Firmware Interface) là loại firmware sở hữu nhiều ưu điểm nổi bật hơn so với BIOS. Cụ thể, đây là một bộ đặc tả giao thức phần mềm có nhiệm vụ kết nối firmware hệ thống với hệ điều hành; đồng thời CPU sẽ dùng EFI để khởi động phần cứng mà không cần tới Bootloader. Ngoài ra, EFI cũng được tích hợp tính năng bảo mật Secure Boot giới hạn máy tính chỉ có thể khởi động bằng phần mềm được xác minh tin cậy.
Software là gì?
Phần mềm (software) là một tập hợp các chương trình, dữ liệu và tài nguyên liên quan được thiết kế để hoạt động trên một máy tính hoặc thiết bị điện tử. Nó bao gồm các lệnh, chỉ thị và các thành phần khác để điều khiển, thực hiện và quản lý các chức năng của một hệ thống hoặc ứng dụng cụ thể.
>>> Tham khảo 1 số loại phần mềm dùng cho máy chủ server.
Phần mềm có thể được phân thành hai loại chính: hệ điều hành và ứng dụng
Hệ điều hành (Operating System - OS): Đây là một phần mềm cốt lõi điều khiển và quản lý tất cả các hoạt động của một máy tính hoặc thiết bị. Hệ điều hành cung cấp giao diện người dùng, quản lý tài nguyên phần cứng, điều khiển các hoạt động mạng, hỗ trợ việc chạy ứng dụng và cung cấp các dịch vụ cơ bản như quản lý tệp tin, bảo mật và giao tiếp với phần cứng.
Ứng dụng (Application): Đây là phần mềm được thiết kế để thực hiện các nhiệm vụ cụ thể hoặc cung cấp các chức năng đáp ứng nhu cầu của người dùng. Các ứng dụng có thể bao gồm trình duyệt web, trò chơi, ứng dụng văn phòng, ứng dụng di động, phần mềm đồ họa và nhiều ứng dụng khác.
So sánh giữa Firmware và Software
- Vị trí lưu trữ: Firmware được lưu trữ trực tiếp trên thiết bị hoặc vi mạch, trong khi phần mềm (software) thường được cài đặt và chạy trên một máy tính hoặc thiết bị điện tử.
- Thay đổi: Firmware thường không thay đổi trong quá trình sử dụng thông thường, trong khi phần mềm có thể được cập nhật, nâng cấp và thay đổi để cải thiện hoặc mở rộng chức năng.
- Tính tương thích: Firmware thường được tối ưu cho một thiết bị cụ thể và được tạo ra để đảm bảo sự tương thích tốt nhất với phần cứng của nó. Phần mềm, mặt khác, có thể chạy trên nhiều thiết bị và hệ điều hành khác nhau.
- Mức độ quản lý: Firmware thường được quản lý chặt chẽ bởi nhà sản xuất thiết bị và không dễ dàng thay đổi. Phần mềm có sự linh hoạt cao hơn và có thể được quản lý, phân phối và cập nhật dễ dàng hơn.
- Chức năng: Firmware thường điều khiển và quản lý phần cứng của thiết bị, trong khi phần mềm thực hiện các nhiệm vụ cụ thể và chức năng không liên quan trực tiếp đến phần cứng.
Tóm lại, firmware và phần mềm là hai loại phần mềm có sự khác biệt về vị trí lưu trữ